Imkerweetjes

Vertaling: Henk Rostohar, uit Bienen@Imkerei kw 22.
U kunt hier eerdere nieuwsbrieven lezen.

Het maken van jonge volken en/of vermeerderen van volken
Een belangrijke bijdrage aan succesvol imkeren is het maken van jonge volken. Hierdoor worden verliezen vermeden en wordt selektie van de beste koninginnen mogelijk. Een jonge koningin moet zich al in de aflegger bewijzen. Tegelijkertijd wordt door afnemen van broed de zwermneiging sterk onderdrukt. Het invoeren van een koningin in een aflegger gaat bovendien makkelijker dan invoeren in een sterk productievolk.

Jonge volken kun je maken d.m.v. broedafleggers, verzamelbroedafleggers en kunstzwermen

De broedaflegger
Voor het maken van een broedaflegger neem je 2 of 3 broedramen met de erop zittende bijen en 1 tot 2 ramen voer. Om de aflegger goed te laten gedijen schudden we er nog enkele ramen bijen bij. Let op dat de koningin niet in de aflegger terecht komt. Als je de koningin niet kunt vinden dan kun je de ramen in de eigen kast afslaan, een moerrooster plaatsen en de ramen boven het rooster hangen. Een uurtje later kun je deze ramen alsnog afslaan in de aflegger. In de eenvoudigste vorm laat je deze aflegger zelf een koningin telen uit redcellen. Dit is wel de eenvoudigste maar tegelijkertijd de slechtste manier omdat deze koninginnen uit redcellen vaak zijn aangezet op te oude larven. Je kunt zo’n aflegger ook een nog open zwermcel geven. Koninginnen uit zwermcellen zijn van betere kwaliteit maar de kans bestaat dat je op deze manier de zwermdrift in volgende generaties aanwakkert. Het is beter de aflegger van een rijpe dop uit de koninginnenteelt te voorzien of een al uitgelopen bevruchte of onbevruchte koningin te geven. Rijpe doppen worden voorzichtig op een broedraam bevestigd waarbij je er voor zorgt dat de dop niet beschadigt. Bij het invoeren van een al uitgelopen koningin mag er geen open broed meer in de raten aanwezig zijn. Dit bereik je door 9 dagen voor het maken van een aflegger de ramen broed in een honingkamer boven een moerrooster te hangen. De koninginnen worden dan middels een invoerkooitje met wat suikerdeeg tussen de raten gehangen. Hierna laat je de aflegger minstens 10 dagen met rust.

De verzamelbroedaflegger
Wil je de koninginnenteelt integreren met het maken van afleggers dan maak je een verzamelbroedaflegger. Omdat broed afnemen de zwermneiging bij volken onderdrukt kunnen we uit verschillende volken 1 of 2 ramen met broed in alle stadia zonder de opzittende bijen en hangen deze in een broedkamer. Aan de zijkanten plaatsen we aan elke zijde een raam met voer. Deze broedkamer met ramen zet je boven het moerrooster op een sterk volk. De jonge bijen zullen de ramen gaan bezetten. Na 9 dagen zet je deze broedkamer mét bijen op een eigen bodem en je breekt de eventuele doppen. Onder deze broedkamer moet een moerrooster worden geplaatst. Je legt nu een groot bord voor de ingang van dit volk en slaat alle ramen van het sterke volk af op dit bord. Pas op dat de koningin niet meegaat. De jonge bijen lopen de kast in en de vliegbijen vliegen naar hun eigen kast terug. Je hebt nu een kast vol met jonge bijen. In het midden verwijder je een raam waar je 2 uur later een teeltraam met larven kunt plaatsen. 10 dagen na het omlarven ( dat is 2 dagen vóór uitlopen) verdeel je de ramen over kleine afleggers en geef je deze afleggers een rijpe dop. Je kunt er nog extra ramen broed uit productievolken bij hangen. Je hangt er teven een voerraam bij.
Ga je naar een bevruchtingsstation dan vul je bevruchtingskastjes en geef je die een rijpe dop. Omdat nagenoeg alle bijen in de verzamelbroedaflegger zijn uitgelopen kun je deze bijen gebruiken voor het vullen van de kastjes. De resterende bijen verenig je in dit geval met het sterke volk waar het eerst bovenop stond.

Kunstzwermen
Kunstzwermen hebben meestal een leggende koningin. We vegen bijen uit meerdere volken bij elkaar in een drie- of zesramer met voldoende ventilatie. Bijen uit de honingkamer zijn hiervoor uitstekend geschikt omdat daar veel jonge bijen aanwezig zijn. Na de voorjaarsdracht kun je de eerste kunstzwermen maken, omdat dan de eerste jonge koninginnen beschikbaar komen. Als je met een moerrooster werkt is de kans zeer klein dat je een oude koningin in de aflegger veegt. In de aflegger zitten geen ramen of kunstraat. Na 2 uur worden de bijen gewaar dat ze moerloos zijn en beginnen zij te bruisen. Als ze niet bruisen zit er een koningin in de kunstzwerm!
De in te voeren bevruchte koningin wordt in een goed gesloten invoerkooitje in de kunstzwerm gehangen. Na 2 tot 3 dagen koel en donker wegzetten en tegelijkertijd voeren met een suikeroplossing wordt de kunstzwerm net zoals een natuurzwerm in een kast met kunstraat gedaan. Er wordt een hoeveelheid voederdeeg meegegeven b.v. op het voergat. Het invoerkooitje wordt voorzien van voederdeeg en geopend zodat de bijen de koningin kunnen bevrijden. De voordelen van de kunstzwerm zijn dat er geen voorbereidingstijd nodig is, de koningin voor bijna 100% wordt aangenomen en er geen oude raten in de jonge volken komen.
Een kunstzwerm kan ook direct in een normale kast geplaatst worden zodat je niet later nog een keer moet overzetten naar een grotere kast. Gemaakte afleggers moeten goed verzorgd worden. Er moet constant voer ter beschikking staan. Dat kan voederdeeg, suikeroplossing of met voerramen. Altijd pas ’s avonds beginnen met voeren en met suikeroplossing pas als de aflegger zich heeft gevestigd. Tijdens de groei van de aflegger worden alleen ramen met kunstraat erbij gehangen. Hierdoor krijg je een gezonde ratenbouw.
Het is belangrijk dat de kunstzwermen minstens 3 kilometer van de eigen stand worden geplaatst om terugvliegen van oudere bijen te voorkomen. Tevens wordt hierdoor het gevaar van roverij voorkomen en een latere vereniging met productievolken is makkelijker.

Johan Fisher,
Staatsconsultant voor de bijenteelt.